ต่อมาในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2449 ได้ยอมยกดินแดนเมืองพระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณรวมทั้งเมือง ปัจจันตคีรีเขตรให้กับฝรั่งเศสเพื่อแลกเอาเมืองตราด เกาะต่างๆ ตั้งแต่แหลงสิงห์ไปจนถึงเกาะกูด กับเมืองด่านซ้ายฝั่งขวาของแม่น้ำโขงคืนมา โดยฝ่ายไทยมีพระยามหาอำมาตยาธิบดี ซึ่งในขณะนั้น เป็นพระยาศรีเทพตำแหน่งปลัดทูลฉลอง กระทรวงมหาดไทย เป็นหัวหน้าผู้แทนรัฐบาลไทย ฝ่ายฝรั่งเศสมีมองซิเออร์รูซโซเรซิดังเป็น หัวหน้าผู้แทนรัฐบาลฝรั่งเศส ได้กระทำพิธีส่งและรับ มอบกัน ณ ศาลากลางจังหวัด และฝรั่งเศสยอมถอนทหารออกไป

รถยนต์
ทางรถยนต์ จากกรุงเทพฯ สามารถเดินทางได้ 2 สาย คือ
สายบางนา-ตราด (เส้นทางหลวงหมายเลข 3) ผ่านชลบุรี-ระยอง-จันทบุรี- ตราด ระยะทางประมาณ 385 กม.
สายบางนา-ชลบุรี-แกลง-จันทบุรี-ตราด (เส้นทางหลวงหมายเลข 344) ระยะทางประมาณ 315 กม.
โดยสารประจำทาง
มีรถโดยสารทั้งแบบธรรมดา และปรับอากาศออกจากสถานีขนส่งสายตะวันออก (เอกมัย) ถนนสุขุมวิท
รถโดยสารปรับอากาศ ออกจากสถานีเอกมัย ตั้งแต่เวลา 07.00-23.30 น.รถออกทุกชั่วโมง อัตราค่าโดยสารเที่ยวเดียว 140 บาท ไป-กลับ 264 บาท ใช้เวลาเดินทางประมาณ 5 ชั่วโมง
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 391-2504 นอกจากนี้ยังมีบริษัทเดินรถเอกชนวิ่งบริการ ได้แก่ สหมิตร-เชิดชัยทัวร์ โทร. 391-2237,391-4164 ตราด โทร. (039) 511062, โชคอนุกูล โทร. 392-7680 ตราด โทร. (039) 511587, ศุภรัตน์ทัวร์ โทร. 391-2331 ตราด โทร. (039) 511481
รถโดยสารธรรมดา ออกจากสถานีเวลา 03.00, 05.00,12.30 และ23.00 น. อัตราค่าโดยสาร 78 บาท สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 391-2504 การเดินทางภายในจังหวัด (ขึ้นรถได้ที่หน้าตลาดสดเทศบาล)
ตราด-แหลมงอบ ระยะทาง 19 กิโลเมตร รถออกตั้งแต่เวลา 05.00-20.30 น.ค่าโดยสารประมาณ 15 บาท
ตราด-คลองใหญ่ ระยะทาง 75 กิโลเมตร รถออกตั้งแต่เวลา 05.00-20.30 น.ค่าโดยสารประมาณ 35 บาท
ตราด-แหลมศอก ระยะทาง 28 กิโลเมตร รถออกตั้งแต่เวลา 05.00-19.50 น. ค่าโดยสารประมาณ 15 บาท
ตราด-เขาสมิง-บ่อไร่ ระยะทาง 53 กิโลเมตร รถออกตั้งแต่เวลา 05.00-19.10 น.ค่าโดยสารประมาณ 30 บาท
ตราด-เขาสมิง-แสนตุ้ง-ท่าจอด ระยะทาง 24 กิโลเมตร รถออกตั้งแต่เวลา 05.50-19.30 น. ค่าโดยสารประมาณ 15 บาท จากตัวเมืองไปยังสถานที่ต่างๆ สามารถเช่าเหมารถสองแถวราคาแล้วแต่จะตกลงกันตามความเหมาะสม )

อำเภอเมือง
ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง
ตั้งอยู่บนถนนหลักเมืองใกล้วัดโยธานิมิตร มีความแปลกจากศาลหลักเมืองอื่นๆ คือ ตัวอาคารก่อสร้างในลักษณะเก๋งจีนสันนิษฐานว่า พระเจ้าตากสินมหาราชเป็นผู้สร้างไว้เมื่อครั้งมารวบรวมรี้พลกอบกู้เอกราชที่ตราด มีเรื่องเล่ากันว่าเมื่อฝรั่งเศสยึดเมืองตราดนั้น สังเกตเห็นชาวเมืองตราดพากันไปไหว้เจ้าพ่อหลักเมืองอยู่เป็นประจำ เลยจะถอนเสาหลักเมืองทิ้ง โดยให้คนไปขุด แต่ถอนเสาหลักเมืองไม่ขึ้น ครั้นเอาช้างมาดึงเสาหลักเมืองก็ไม่ล้มเพียงแต่เอนไปเล็กน้อยซึ่งต่อมาชาวเมืองตราดได้บูรณะให้คงสภาพดี และศาลหลักเมืองนี้เป็นที่เคารพนับถือของชาวจังหวัดตราดเป็นอย่างมาก
เรสิดังต์กัมปอด
ตั้งอยู่บนถนนหลักเมืองในเขตเทศบาลเมืองตราด เป็นจวนผู้ว่าราชการสมัยฝรั่งเศสยึดครองจังหวัดตราด เป็นอาคารสูง 3 ชั้น ลักษณะสถาปัตยกรรมแบบอาณานิคม เคยใช้เป็นสถานที่ราชการปัจจุบันสภาพอาคารค่อนข้างทรุดโทรม

อำเภอบ่อไร่
ตลาดพลอย
อำเภอบ่อไร่ เป็นแหล่งผลิตพลอยแดงและโกเมนของภาคตะวันออกก่อนส่งไปเจียระไนที่จังหวัดจันทบุรี อยู่ห่างจากตัวเมืองตราดประมาณ 65 กม. ตลาดพลอยที่น่าสนใจ ได้แก่ ตลาดพลอยหัวทุ่ง ห่างจากที่ว่าการอำเภอบ่อไร่ 1 กม. ตลาดพลอยที่บ้านหนองบอน ตลาดพลอยบ้านสระใหญ่ และบริเวณคลองยอ มีการซื้อขายพลอยระหว่าง 07.00-10.00 น. และ 13.00-15.00 น. ทุกวัน

อำเภอเขาสมิง
วัดเมืองเก่าแสนตุ่ม และโบราณสถานเขาโต๊ะโมะ
วัดนี้เป็นวัดที่มีความร่มรื่น ล้อมรอบด้วยธรรมชาติ เหมาะแก่การพักผ่อนและการปฏิบัติธรรม นอกจากนี้ทางวัดยังได้ให้ความร่วมมือกับกรมป่าไม้ในการอนุรักษ์ธรรมชาติส่วนบริเวณวัดด้านทิศใต้เป็นที่ตั้งโบราณสถานเขาโต๊ะโมะ ที่คาดว่าสร้างขึ้นในสมัยก่อนพุทธกาล มีความเชื่อว่าใต้พื้นบริเวณโบราณสถานมีสมบัติเป็นแสนตุ่ม อันเป็นที่มาของชื่อวัดแสนตุ่ม โบราณสถานเขาโต๊ะโมะ มีลักษณะเป็นเนินดิน มีต้นไม้ปกคลุม มีแท่งหินวางอยู่เรียงราย หินเหล่านี้มีสีน้ำตาลเข้ม เป็นรูปสี่เหลี่ยมตั้งแต่สี่เหลี่ยมถึงเก้าเหลี่ยม ยาวประมาณ 30 เซนติเมตร ถึง 150 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 15 เซนติเมตรถึง 20 เซนติเมตร น้ำหนักตั้งแต่ 10 กิโลกรัมถึง 100 กิโลกรัม การวางเรียงซ้อนของหินคล้ายเทวสถาน หินบางก้อนเมื่อเคาะจะมีเสียงดังกังวานเหมือนเคาะระฆัง

อำเภอคลองใหญ่
หาดบานชื่น
ตั้งอยู่ก่อนถึงอำเภอคลองใหญ่ ระหว่างกม.ที่ 59-60 มีทางแยกขวามือเข้าไปอีก 3 กม. เดิมชื่อ หาดมะโร ต่อมาเจ้าของได้บริจาคที่ดินบริเวณหน้าหาดจำนวน 14 ไร่ ให้กับทางจังหวัด เพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเมื่อปี พ.ศ. 2527 ขณะที่นายทองดำ บานชื่น เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดตราด หาดบานชื่นเป็นหาดที่มีทรายละเอียด ขาว คลื่นลมสงบ เล่นน้ำทะเลได้ มีบังกะโลให้เช่าบริเวณชายหาด
บ้านหาดเล็ก
ตั้งอยู่ที่บ้านหาดเล็ก ตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ่ เป็นหมู่บ้านสุดชายแดนประเทศอยู่ปลายทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 318 ห่างจากอำเภอคลองใหญ่ 16 กม. ห่างจากตัวจังหวัด 89 กม. จากจุดนี้ จะมองเห็นทัศนียภาพของประเทศกัมพูชา นักท่องเที่ยวชาวไทยสามารถเช่าเรือไปยังเกาะกงของกัมพูชาได้อัตราค่าเช่าเรือเหมาลำไป-กลับ ประมาณ 800 บาท หรือ 100 บาท ต่อคนต่อเที่ยว ใช้เวลาประมาณ 30 นาที ส่วนที่แคบที่สุดในประเทศไทย อยู่ที่บ้านโขดทราย หมู่ที่ 2 ตำบลหาดเล็ก บริเวณหลักกม.ที่ 81-82 มีความกว้างเพียง 450 เมตร มีโครงการสร้างเป็นสวนสาธารณะสำหรับประชาชน

อำเภอแหลมงอบ
แหลมงอบ
อยู่ห่างจากจังหวัดไปตามทางหลวงหมายเลข 3148 ประมาณ 17 กม. มีท่าเทียบเรือขนาดใหญ่ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ 500 เมตร สามารถเช่าเรือไปเที่ยวเกาะต่างๆ ได้เช่น เกาะช้างเกาะกระดาด เกาะกูด เกาะแรด ฯลฯ นอกจากนี้นักท่องเที่ยวยังสามารถหาซื้อของที่ระลึกจำพวก กะปิ น้ำปลากุ้งแห้ง และงอบแบบต่างๆ ได้จากร้านค้าทั่วไปในเขตอำเภอแหลมงอบ
อ่าวตาลคู่
ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 3156 เลยทางแยกเข้าเกาะปุยประมาณ 5 กม. จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าไปอีก 4 กม. ชายหาดอ่าวตาลคู่เหมาะสำหรับเป็นที่พักผ่อน เพราะมีความสวยงามและอากาศดี ชาวจังหวัดตราดนิยมไปพักผ่อนในช่วงวันหยุด มีร้านจำหน่ายอาหาร
อนุสรณ์สถานยุทธนาวีที่เกาะช้าง
จัดสร้างขึ้นบริเวณชายทะเลแหลมงอบ มีอนุสาวรีย์กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ผันพระพักตร์ไปยังบริเวณยุทธนาวีเกาะช้าง องค์ประกอบของบริเวณมีการจัดบริเวณ และอาคารพิพิธภัณฑ์คล้ายเรือรบอนุสาวรีย์เป็นที่เคารพสักการะของชาวจังหวัดตราด และเมืองใกล้เคียง จะมีงานฉลองระหว่างวันที่ 17-21 มกราคม ของทุกปี จัดขึ้นเพื่อระลึกถึงการทำยุทธนาวีของกองทัพเรือไทย
บ้านน้ำเชี่ยว
อยู่ห่างจากตัวเมืองไปตามทางสายตราด-แหลมงอบ ประมาณ 8 กม. มีชื่อเสียงในการทำงอบซึ่งเรียกว่า "งอบน้ำเชี่ยว" อันเป็นหัตถกรรมพื้นบ้านของจังหวัดตราด ที่สืบทอดมาแต่โบราณนอกจากงอบแล้ว บ้านน้ำเชี่ยวยังมีผลิตผลจากการประมง เช่น กะปิ น้ำปลา กุ้งแห้ง ฯลฯ ไว้จำหน่ายแก่นักท่องเที่ยวด้วยเกาะปุย
เป็นสถานที่ท่องเที่ยวพักผ่อน ซึ่งแวดล้อมด้วยธรรมชาติงดงาม บรรยากาศร่มรื่นเป็นอิสระอยู่ใกล้ฝั่ง การเดินทางสะดวกปลอดภัยทุกฤดูกาลที่เกาะปุยประกอบด้วยเนินเขามีสวนมะพร้าว สมุนไพรนานาชนิดและบ่อดินสอพองที่ได้รับการกล่าวถึงเมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสตราด หาดที่เกาะปุยมีลักษณะเลนปนทราย จึงไม่เหมาะสำหรับว่ายน้ำแต่เหมาะสำหรับผู้ที่รักสงบและต้องการพักผ่อนเงียบๆ
การเดินทางไปเกาะปุยควรไปเช่าเรือจาก แหลมงอบ หากมีรถเองควรไปขึ้นเรือที่แหลมอวน โดยใช้เส้นทางตราด-แหลมงอบ 15 กม. จะมีปั๊มน้ำมัน ปตท. อยู่ทางขวามือแล้วมีทางแยกเข้าทางลูกรังประมาณ 5 กม. มีป้ายบอกชื่อ แหลมอวนอยู่ทางซ้ายเข้าไป 500 เมตรสามารถหาเรือข้ามฟากไปยังเกาะปุยและมีบริการรับฝากรถ ค่าเช่าเรือไป-กลับ แหลมอวน-เกาะปุย เหมาลำประมาณ 200-300 บาท ใช้เวลาเดินทางเพียง 10-15 นาทีเท่านั้น

กิ่งอำเภอเกาะช้าง
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง
เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลแห่งที่สี่ มีเนื้อที่ทั้งสิ้น 650 ตรกม. ประกอบด้วยเกาะต่างๆ 47 เกาะเรียงรายตั้งแต่เขตอำเภอแหลมงอบ อำเภอเมือง และอำเภอคลองใหญ่ เกาะที่สำคัญที่สุด คือ เกาะช้าง นอกจากนี้ยังมีเกาะอื่นๆ ที่ยังคงสภาพความสวยงามตามธรรมชาติได้แก่ เกาะคลุ้ม เกาะเหลายาใน เกาะง่าม เกาะไม้ชี้ใหญ่ เกาะหวาย เกาะรัง ฯลฯ ได้รับการประกาศจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2525
เกาะช้าง
ตั้งอยู่ในเขตอำเภอแหลมงอบ เป็นเกาะที่ใหญ่เป็นอันดับสองของประเทศรองจากเกาะภูเก็ตมีเนื้อที่ประมาณ 429 ตรกม. ลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นเขาสูงมีผาหินสลับซับซ้อนยอดเขาที่สูงที่สุด ได้แก่ เขาสลัก
เพชร (สูง744 เมตร) รองลงไป ได้แก่ เขาจอมประสาท และเขาหอม มีสภาพป่าอุดมสมบูรณ์ ส่วนใหญ่เป็นป่าดิบเขา อันเป็นบ่อเกิดของต้นน้ำลำธาร ทำให้มีน้ำตกหลายแห่งบนเกาะ ชายหาดที่สวยงามอยู่ทางด้านตะวันตกของเกาะ บนเกาะช้างมีประชาชนอาศัยอยู่ถึง 8 หมู่บ้าน ที่ทำการอุทยานฯ ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของเกาะช้างใกล้คลองธารมะยมที่ด้านหน้ามีท่าเทียบเรือขนาดใหญ่ของอุทยานฯ นอกจากนี้ยังมีหน่วยพิทักษ์อุทยานอีก 3 จุด คือ บริเวณอ่าวคลองสน บริเวณทางเข้าน้ำตกคลองพลู และบริเวณหมู่บ้านสลักเพชร